Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος, Φιλόλογος, 1ο ΓεΛ Έδεσσας
(Υπό κατασκευή)
ΑΡΧΑΙΑ, ΦΑΚΕΛΟΣ ΥΛΙΚΟΥ, Διδακτική Ενότητα 3
Μήτε νέος τις ὢν μελλέτω φιλοσοφεῖν, μήτε γέρων ὑπάρχων κοπιάτω φιλοσοφῶν· οὔτε γὰρ ἄωρος οὐδείς ἐστιν οὔτε πάρωρος πρὸς τὸ κατὰ ψυχὴν ὑγιαῖνον. Ὁ δὲ λέγων ἢ μήπω τοῦ φιλοσοφεῖν ὑπάρχειν ὥραν ἢ παρεληλυθέναι τὴν ὥραν, ὅμοιός ἐστιν τῷ λέγοντι πρὸς εὐδαιμονίαν ἢ μήπω παρεῖναι τὴν ὥραν ἢ μηκέτι εἶναι. Ὥστε φιλοσοφητέον καὶ νέῳ καὶ γέροντι, τῷ μὲν ὅπως γηράσκων νεάζῃ τοῖς ἀγαθοῖς διὰ τὴν χάριν τῶν γεγονότων, τῷ δὲ ὅπως νέος ἅμα καὶ παλαιὸς ᾖ διὰ τὴν ἀφοβίαν τῶν μελλόντων. Μελετᾶν οὖν χρὴ τὰ ποιοῦντα τὴν εὐδαιμονίαν, εἴπερ παρούσης μὲν αὐτῆς πάντα ἔχομεν, ἀπούσης δὲ πάντα πράττομεν εἰς τὸ ταύτην ἔχειν.
1. Ανάλυση - Ερμηνεία
Μήτε νέος τις ὢν μελλέτω φιλοσοφεῖν,
μήτε γέρων ὑπάρχων κοπιάτω φιλοσοφῶν:
Η φιλοσοφική δραστηριότητα είναι ανεξαρτήτου ηλικίας. (Μήτε νέος - μήτε γέρων. Αντίθεση) Προβολή της αξίας της φιλοσοφίας - Προτροπή (Με κύριες προτάσεις επιθυμίας και προτρεπτικές προστακτικές: Μήτε μελλέτω - μήτε κοπιάτω) προς όλους τους ανθρώπους ανεξαιρέτως ηλικίας (και κατ' επέκταση όλων ανεξαιρέτως των ανθρώπων, η φιλοσοφία για τον Επίκουρο δεν έχει ελιτίστικο χαρακτήρα) για ενασχόληση με τη φιλοσοφία. Προτρεπτικό - Διδακτικό ύφος.
οὔτε γὰρ ἄωρος οὐδείς ἐστιν οὔτε πάρωρος πρὸς τὸ κατὰ ψυχὴν ὑγιαῖνον.
Αιτιολόγηση των προτροπών (γὰρ) τονίζοντας ότι δεν υπάρχει κατάλληλη χρονική περίοδος για τη φιλοσοφική δραστηριότητα - (με την χρήση συμμετρικών αντιθέσεων: οὔτε ἄωρος οὐδείς ἐστιν οὔτε πάρωρος) - προκειμένου να φροντίσει κάποιος την ψυχική του υγεία (πρὸς τὸ κατὰ ψυχὴν ὑγιαῖνον = το τελικό αίτιο - σκοπός). Δίνεται η αίσθηση του διαλόγου - ο Επίκουρος απαντά έτσι σε πιθανές αντιρρήσεις νέων και ηλικιωμένων.
Το επιχείρημα είναι: Δεν υπάρχει κατάλληλη ηλικία - χρονική περίοδος για την ενασχόληση με την φιλοσοφία γιατί αυτή εξασφαλίζει την ψυχική υγεία.
Ο Συλλογισμός είναι:
προκείμενη: Και οι νέοι και οι γέροι ενδιαφέρονται για την ψυχική υγεία.
προκείμενη: Η φιλοσοφία οδηγεί στην ψυχική υγεία.
Συμπέρασμα: Η φιλοσοφία αφορά και τους νέους και τους γέρους.
Ὁ δὲ λέγων ἢ μήπω τοῦ φιλοσοφεῖν ὑπάρχειν ὥραν ἢ παρεληλυθέναι τὴν ὥραν,
ὅμοιός ἐστιν τῷ λέγοντι πρὸς εὐδαιμονίαν ἢ μήπω παρεῖναι τὴν ὥραν ἢ μηκέτι εἶναι.
Αναδιατύπωσή της ίδιας θέσης (συμπεράσματος - αιτιολόγησης) με συνώνυμες διατυπώσεις:
ἄωρος = μήπω ὑπάρχειν ὥραν = μήπω παρεῖναι τὴν ὥραν
πάρωρος = παρεληλυθέναι τὴν ὥραν = μηκέτι εἶναι (τὴν ὥραν)
πρὸς τὸ κατὰ ψυχὴν ὑγιαῖνον = πρὸς εὐδαιμονίαν
Ρητή σύνδεση της ψυχικής υγείας με την ευδαιμονία.(Όπως η ιατρική φροντίζει την υγεία του σώματος, έτσι και η φιλοσοφία φροντίζει την υγεία της ψυχής. Ηδονή: κατάσταση που βιώνουμε με την επίτευξη της σωματικής, πνευματικής και ψυχικής υγείας).
Ὥστε φιλοσοφητέον καὶ νέῳ καὶ γέροντι,
τῷ μὲν ὅπως γηράσκων νεάζῃ τοῖς ἀγαθοῖς διὰ τὴν χάριν τῶν γεγονότων,
τῷ δὲ ὅπως νέος ἅμα καὶ παλαιὸς ᾖ διὰ τὴν ἀφοβίαν τῶν μελλόντων.
Συμπερασματική (ὥστε) διατύπωση της εισαγωγικής θέσης (δεοντολογική διατύπωση : φιλοσοφητέον: χρὴ φιλοσοφεῖν)
Νέο επιχείρημα, επίσης συμμετρικά διατυπωμένο ( νέῳ - τῷ μὲν, γέροντι - τῷ δὲ):
1.Οι νέοι, καθως θα γερνούν, θα διασώζουν τη νεότητά τους, από ευγνωμοσύνη προς τα όσα έγιναν.
2.Οι ηλικιωμένοι, θα νιώθουν νέοι στα γεράματά τους, από έλλειψη φόβου για το μέλλον (τον θάνατο).
Σύμφωνα με τις αρχές της επικούρειας διδασκαλίας, η υπέρβαση του φόβου για το μέλλον και τον θάνατο συνιστά το τελικό ζητούμενο μιας συνεπούς φιλοσοφικής στάσης.
Μελετᾶν οὖν χρὴ τὰ ποιοῦντα τὴν εὐδαιμονίαν,
εἴπερ παρούσης μὲν αὐτῆς πάντα ἔχομεν, ἀπούσης δὲ πάντα πράττομεν εἰς τὸ ταύτην ἔχειν.
Καταληκτικό Συμπέρασμα (δεοντολογικό ύφος): Μελετᾶν οὖν χρὴ τὰ ποιοῦντα τὴν εὐδαιμονίαν Αιτιολόγηση: Η παρουσία της αποτελεί την απαραίτητη προυπόθεση για να έχουμε τα πάντα: εἴπερ παρούσης μὲν αὐτῆς πάντα ἔχομεν, ἀπούσης δὲ πάντα πράττομεν εἰς τὸ ταύτην ἔχειν
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου